МЕКТЕПТІҢ ІШКІ ТƏРТІП ЕРЕЖЕЛЕРІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ҚАҒИДАЛАРЫ

Мектеп формасына қойылатын талаптар туралы
Қазақстан Республикасы зайырлы мемлекет болып табылады (ҚР Конституциясы). Діни (діни) білім беру ұйымдарын қоспағанда, Қазақстан Республикасындағы білім беру мен тәрбиелеу жүйесі дін мен діни бірлестіктерден бөлек және зайырлы сипатта («Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» Заңның 3-бабының 4-тармағы). Жалпы білім беретін мектеп зайырлы мекемеге жатады, онда зайырлы ережелер мен жалпы қабылданған іскерлік этикет ережелері, оның ішінде оқу орнының қабырғасында киім және бас киім кию бойынша ережелер сақталуға тиіс.
Дiндi және дiни бiрлестiктердi мемлекеттен бөлу принципiне сәйкес мемлекет Қазақстан Республикасы азаматының дiнге және дiнге қатыстылығын, балаларды өз нанымына сәйкес ата-аналарының немесе олардың өзге де заңды өкiлдерiнiң тәрбиелеуiн айқындауына, мұндай тәрбиелеу баланың өмiрi мен денсаулығына қатер төндiретiн, оның құқықтарына нұқсан келтiретiн және оны шектейтiн жағдайларды қоспағанда, араласпайды.
Қазақстан Республикасының «Дiни қызмет және дiни бiрлестiктер туралы» Заңында ешкiмнiң де өзiнiң дiни нанымына байланысты Қазақстан Республикасының Конституциясында және заңдарында көзделген мiндеттердi атқарудан бас тартуға құқығы жоқ деп көрсетiлген (3-б. 7-т.).
Қазақстан Республикасының әрбiр азаматы Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарын сақтауға мiндеттi. Бұдан басқа, «Білім туралы» ҚР Заңы (бұдан әрі - Заң) өз саласындағы тиісті құқықтық қатынастарды айқындайды, онда білім алушылардың мектеп формасын міндетті сақтау нормалары және мектеп формасын сақтауды қамтамасыз етуге тиіс ата-аналардың міндеттері бекітілген.
Мектеп формасының үлгісіне қойылатын талаптар Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 14 қаңтардағы № 26 бұйрығымен бекітілген. ҚР Әділет министрлігінің 2016 жылғы 16 ақпандағы қорытындысына сәйкес жоғарыда көрсетілген нормативтік құқықтық акт азаматтардың заңнамада белгіленген құқықтарын, бостандықтары мен мүдделерін бұзбайды және Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына қайшы келмейді. Осы нормаларды сақтау еркіндікті бұзбайды, керісінше, мемлекет алдындағы міндеттемелерді орындаудан бас тартпауға міндеттейді. Басқаша айтқанда, білім алушының сыртқы келбеті қоғамда жалпы қабылданған іскерлік стиль нормаларына сәйкес келуі және зайырлы сипатта, оның ішінде бас киім бойынша да болуы тиіс.
Жалпы білім беретін мектептер үшін білім беру қызметтерін көрсетудің үлгі шартына (бұдан әрі - шарт) сәйкес (Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 28 қаңтардағы № 93 бұйрығы) Ата-аналар немесе олардың заңды өкілдері осы шарттың Жарғысын, ережелерін сақтау бойынша міндеттемелер қабылдайды, оның ішінде Міндетті мектеп формасына қойылатын талаптарға сәйкес мектеп формасына қойылатын талаптарды сақтау (5-тармақ ҚР БҒМ 2016 жылғы 28 қаңтардағы № 93 бұйрығына 2-қосымша).
Жалпы білім беретін мектептің білім алушыдан, ата-аналардан (заңды өкілдерінен) білім беру ұйымының Жарғысын, білім беру ұйымының ішкі тәртіп қағидаларын және оның қызметін регламенттейтін білім беру ұйымының актілерін сақтауды талап етуге құқығы бар (ҚР БҒМ 2016 жылғы 28 қаңтардағы № 93 бұйрығына 2-қосымша). Осыған байланысты олардың мектеп формасына қойылатын талаптарды қамтамасыз етуге бағытталған бақылауы негізді болып табылады.
Бұдан басқа, ҚР Конституциясының 39-бабының 1-тармағына сәйкес адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтары тек заңдармен және конституциялық құрылысты қорғау, қоғамдық тәртіпті, адамның құқықтары мен бостандықтарын, халықтың денсаулығы мен имандылығын сақтау мақсатына қажетті шамада ғана шектелуі мүмкін.
Жоғарыда көрсетілгендерді негізге ала отырып, білім беру процесінің барлық субъектілерінің білім беру саласындағы құқықтық қатынастар бекітілген Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын сақтауы қажет.